Nhằm
tôn vinh vai trò của Sở hữu trí tuệ trong đời sống kinh tế - xã hội và nâng cao
nhận thức của cộng đồng, Tổ chức sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) đã chọn ngày 26
tháng 04 hàng năm là ngày sở hữu trí tuệ Thế giới (IP day).
Năm
nay, WIPO đã công bố chủ đề của ngày Sở hữu trí tuệ Thế giới là: “Sở hữu trí tuệ
và âm nhạc: cảm nhận nhịp điệu của sở hữu trí tuệ” (IP and music: Feel the beat
of IP). Ngày sở hữu trí tuệ Thế giới năm 2025 là cơ hội để chúng ta tôn vinh sự
đóng góp của các chủ thể sáng tạo, nhà sáng chế và doanh nhân, nhưng người đã mở
rộng giới hạn của sự sáng tạo và đổi mới để tạo ra các tác phẩm âm nhạc kết nối
công chúng, khơi dậy cảm xúc, định hướng cho sự thay đổi và truyền cảm hứng cho
một tương lai đổi mới sáng tạo hơn.
Thực
hiện nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ , đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số
Quốc gia đến năm 2030 (theo Nghị Quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính
trị); đồng thời hưởng ứng và tham gia các sự kiện chào mừng ngày Sở hữu trí tuệ
Thế giới năm 2025; Ngày 23/4/2025, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai đã tổ
chức Hội nghị “Sản phẩm AI và Sở hữu trí tuệ: Cơ hội khám phá và các vấn đề
pháp lý liên quan". Tham dự Hội nghị có các chuyên gia, nhà quản lý: ông Tạ
Quang Trường, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ; ông Trần Giang Khuê, Trưởng
Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại TP.HCM; ông Trần Vũ Nguyên, Nhà sáng
lập AI Education, Hiệu trưởng Gemini Academy; ông Lê Quang, Giám đốc đào tạo AI
Education; bà Võ Nguyên Hoàng Phúc, Viện Sở hữu trí tuệ Khởi nghiệp và Đổi mới
sáng tạo, Trường Đại học Luật TP.HCM; cùng đại diện các sở, ngành, UBND các huyện,
thành phố; các trường đại học và đông đảo các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Các chuyên gia
tham dự Tòa đàm tại Hội nghị
Quyền
sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm
quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và
quyền đối với giống cây trồng.
Tại
Hội nghị, các chuyên gia đã trình bày nội dung chuyên đề về: Ứng dụng AI để tạo
ra các sản phẩm liên quan đến các đối tượng Sở hữu trí tuệ; AI tạo ra sản phẩm
– vấn đề pháp lý Sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên AI. Trong đó, tập trung trình
diễn việc khai thác AI tạo ra nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, âm nhạc, tác phẩm,..;
Đồng thời chia sẻ khía cạnh pháp lý về quyền Sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm
do AI tạo ra và các thách thức pháp lý mới phát sinh. Hội nghị bố trí Tọa đàm
trực tiếp “Thực tiễn và thách thức pháp lý về Sở hữu trí tuệ trong ứng dụng
AI" nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tế về việc ứng dụng AI để cải tiến
hiệu suất công việc, những khó khăn pháp lý gặp phải khi sử dụng các sản phẩm
AI tạo ra và các giải pháp đã triển khai.
Theo
quan điểm của các chuyên gia: Tại Việt Nam AI đã bắt đầu được phát triển và ứng
dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau và được xem như một động lực quan trọng cho
định hướng phát triển kinh tế - xã hội. Giống như nhiều nước, ngoài những chính
sách phát triển AI, hệ thống pháp lý vẫn chưa thật sự rõ ràng. Điều này tiềm ẩn
nhiều rủi ro pháp lý khi phát sinh tranh chấp, đặc biệt là những tranh chấp về
quyền Sở hữu trí tuệ đối với những sản phẩm do AI tạo ra bị xâm phạm hay ở chiều
ngược lại là những tranh chấp liên quan đến quyền Sở hữu trí tuệ mà AI xâm phạm.
Cần nghiên cứu và xác định rõ tư cách pháp lý, bản chất pháp lý của AI hướng đến
việc xây dựng khung pháp lý điều chỉnh các mối quan hệ pháp luật liên quan đến
AI như quan hệ về tài sản, quyền sở hữu, Sở hữu trí tuệ, quan hệ lao động, bồi
thường thiệt hại.
Chuyên
gia Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại TP.HCM
lưu ý người dùng cần quan tâm một số vấn đề để đảm bảo tính pháp lý cho quá
trình ứng dụng AI:
* Nhu
cầu điều chỉnh quy định pháp luật liên quan đến các loại tài sản trí tuệ mới
phát sinh trong sử dụng khai thác dữ liệu lớn (Big Data), áp dụng trí tuệ nhân
tạo (AI), máy in 3D, các phương pháp kinh doanh mới,..
*
Các hình thức xâm phạm quyền SHTT mới phát sinh trên môi trường số, các hành vi
xâm phạm quyền SHTT xuyên biên giới… dựa trên các thành tựu của CMCN4.0.
*
Cách thức chuyển đổi số, quản trị thông minh, đổi mới sáng tạo, áp dụng thành tựu
của CMCN4.0 vào trong mọi hoạt động SHTT của các cơ quan, ban ngành, tổ chức,
cá nhân và doanh nghiệp,..
*
Tăng cường hợp tác quốc tế để tận dụng cơ hội CMCN4.0, trong đó có AI.
*
Đào tạo, tuyên truyền và nâng cao nhận thức về các vấn đề SHTT liên quan đến
AI.
Vương Lan