​Ngày 24/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), thay thế Luật hiện hành và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025. Luật thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý công chức theo hướng năng động, minh bạch, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển và phục vụ nhân dân, doanh nghiệp.

Bốn Nghị định hướng dẫn Luật Cán bộ, công chức gồm: Nghị định số 170/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức; Nghị định số 171/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức; Nghị định số 172/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức; Nghị định số 173/2025/NĐ-CP của Chính phủ về hợp đồng thực hiện nhiệm vụ công chức.

1. Nghị định số 170/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức (gồm 6 Chương, 73 Điều)

Nghị định đã quy định chi tiết những nội dung đổi mới của Luật về thống nhất quản lý công chức từ Trung ương đến cấp xã; đổi mới phương thức quản lý công chức theo vị trí việc làm - lấy vị trí việc làm là trung tâm, trên cơ sở căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và kết quả, sản phẩm thực hiện nhiệm vụ để tuyển dụng, bố trí, sử dụng, quy hoạch, bổ nhiệm.

Quy định cụ thể điều kiện, tiêu chuẩn, hồ sơ, nội dung, hình thức, trình tự thủ tục thi tuyển, xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức phù hợp với từng vị trí việc làm có thứ bậc về chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là việc tiếp nhận vào làm công chức lãnh đạo, quản lý đối với nguồn nhân lực chất lượng cao; quy định việc bố trí, phân công công tác bảo đảm phù hợp giữa quyền hạn và nhiệm vụ được giao gắn với vị trí việc làm; trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan sử dụng công chức bố trí, phân công công tác theo đúng yêu cầu vị trí việc làm; quy định các trường hợp thay đổi vị trí việc làm được xếp ngạch tương ứng khác ngạch hiện giữ.

Đặc biệt, Nghị định đã bỏ thi nâng ngạch là một bước cải cách lớn. Thay vào đó, công chức sẽ được đánh giá dựa trên kết quả công việc, phẩm chất và năng lực thực tế. Đồng thời, không quy định kiểm định chất lượng đầu vào công chức thống nhất ở cấp quốc gia, tạo sự linh hoạt và phân cấp nhiều hơn cho các bộ, ngành, địa phương.

Ngoài ra, Nghị định quy định chuyển tiếp đối với một số trường hợp đang bị tạm dừng tuyển dụng trước ngày 01/12/2024, người đang thực hiện tập sự, việc xếp ngạch công chức tương ứng với chức danh lãnh đạo được bổ nhiệm,...

2. Nghị định số 171/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức (gồm 7 Chương, 42 Điều)

Đào tạo, bồi dưỡng công chức theo nguyên lý quản lý công chức theo vị trí việc làm, gắn công tác đào tạo, bồi dưỡng với công tác sử dụng, bổ nhiệm và quản lý công chức, bỏ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức. Đây là sự thay đổi quan trọng trong cách tiếp cận phát triển đội ngũ công chức.

Công chức phải có trách nhiệm trong việc tự nghiên cứu, học tập và lựa chọn chương trình bồi dưỡng theo yêu cầu của ví trí việc làm.

Nghị định cũng đẩy mạnh phân công, phân cấp trong công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức theo vị trí việc làm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ sơ đào tạo, bồi dưỡng ở Trung ương, ở địa phương và cơ quan quản lý nhà nước các cấp; tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong công tác đào tạo, bồi dưỡng.

Đáng chú ý, Nghị định quy định công chức lãnh đạo, quản lý phải tham gia bồi dưỡng kiến thức kỹ năng quản lý nhà nước sau khi được bổ nhiệm.

3. Nghị định số 172/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức (gồm 5 Chương, 30 Điều)

Nghị định đã lược bỏ hình thức kỷ luật giáng chức đối với công chức lãnh đạo, quản lý và hình thức hạ bậc lương đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý; bảo đảm đồng bộ, thống nhất giữa quy định kỷ luật Đảng và kỷ luật hành chính, đồng bộ với sử dụng kết quả đánh giá công chức theo quy định mới của Luật.

Đồng thời, Nghị định bổ sung quy định cụ thể về các trường hợp loại trừ, miễn kỷ luật hoặc giảm nhẹ, tăng nặng mức kỷ luật để thể chế hóa Quy định số 69-QĐ/TW ngày 06/7/2022 của Bộ Chính trị (sửa đổi, bổ sung tại Quy định số 264-QĐ/TW ngày 14/02/2025 của Bộ Chính trị), Quy định số 296-QĐ/TW ngày 30/5/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

4. Nghị định số 173/2025/NĐ-CP của Chính phủ về hợp đồng thực hiện nhiệm vụ công chức (gồm 3 Chương, 16 Điều).

Đây là cơ chế mới được quy định trong Luật Cán bộ, công chức để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, có nhiều kinh nghiệm, chất xám, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cơ quan nhà nước.

Theo đó, có thể ký hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của công chức, đặc biệt là ký hợp đồng với nhà quản lý, nhà quản trị doanh nghiệp, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, luật gia, luật sư giỏi, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý mang tính chất chiến lược, đột xuất, cấp bách; ký hợp đồng dịch vụ để thực hiện những công việc mang tính chất hành chính hoặc những công việc mà nguồn nhân lực hiện có chưa đáp ứng được.

Kinh phí thực hiện ký kết hợp đồng do ngân sách nhà nước bố trí tối đa bằng 10% tổng quỹ tiền lương (bao gồm lương và các khoản phụ cấp lương) và tiền thưởng, nằm ngoài quỹ lương, ngoài kinh phí khoán chi hành chính theo biên chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị và được dự toán trong ngân sách hằng năm.

Với những nội dung đổi mới mạnh mẽ về tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, kỷ luật và cơ chế hợp đồng, chùm 4 Nghị định vừa được ban hành tạo nền tảng quan trọng cho việc tái cấu trúc nền công vụ theo hướng chuyên nghiệp, năng động, minh bạch và hiệu quả.

Đây là bước triển khai đồng bộ Luật Cán bộ, công chức, đưa các chủ trương lớn của Đảng vào cuộc sống, lấy công chức làm trung tâm của cải cách hành chính, phục vụ nhân dân, doanh nghiệp và sự phát triển bền vững của đất nước.

Nguyễn Ánh Tuyết